Aftellen tot de aftrap

10 is een mooi getal. Het hoogste cijfer dat je kunt halen is een 10. De beste voetballer van het team draagt vaak het rugnummer 10. Een mens heeft tien vingers en tien tenen. God gaf Mozes tien geboden mee.
Over tien dagen begint het WK voetbal in Zuid-Afrika. Dan speelt het gastland de openingswedstrijd tegen Mexico. Vandaag is het Grote Aftellen begonnen: nog tien nachtjes slapen en dan begint het eerste WK voetbal op het Afrikaanse continent. Dat maakt dit WK totaal anders dan alle andere WK’s daarvoor.

Vier jaar geleden, direct nadat het WK in Duitsland was afgelopen, begon in Zuid-Afrika de klok te tikken. Het land was toen al volop bezig met de voorbereidingen voor Twenty Ten, zoals ze het WK hier liefkozend noemen. Er moesten stadions gebouwd worden, wegen aangelegd en vliegvelden gemoderniseerd.
Terwijl Zuid-Afrika bergen werk verzette, groeide daarbuiten de argwaan. Het WK voetbal in Zuid-Afrika? Was dat land wel in staat om zo’n groots evenement te organiseren? Kon het geld voor de bouw van al die dure stadions niet beter besteed worden? Was een land met zoveel armoede en zulke hoge criminaliteitscijfers niet veel te gevaarlijk? Wat had de FIFA in vredesnaam in Zuid-Afrika te zoeken?

Het zijn vragen die Danny Jordaan, de voorzitter van het organiserend comité de afgelopen jaren duizenden keren heeft moeten beantwoorden. Afgelopen zaterdag stond er een interview met de voormalige schoolleraar in de Zuid-Afrikaanse krant The Sunday Independent. Alle doemscenario’s die in de aanloop als een loden last over het toernooi hingen zijn niet uitgekomen, zei Jordaan, die na zijn leraarschap tot parlementslid voor het ANC werd gekozen. In weerwil van alle sombere voorspellingen zijn alle werkzaamheden op tijd afgerond.
De stadions zijn af. De wegen zijn klaar. De vliegvelden gereed om de supportersstromen te verwerken. Ook de kaartverkoop verloopt ondanks de logistieke problemen voorspoedig: waar de Nederlandse media elke dag berichten over een teleurstellend aantal Oranje supporters, laten Zuid-Afrikaanse fans zich niet weerhouden door de haperende computersystemen van de FIFA en verzamelen ze zich lange rijen voor de kassa.

Voor de lezers van het Zuid-Afrika Journaal komen deze berichten niet als een verrassing. Vaste bezoekers van de website hadden al eerder kunnen lezen hoe het land toeleeft naar het WK. Al ruim een jaar volgt het Zuid-Afrika Journaal de voorbereidingen op de voet. Niet vanachter een bureau of een presentatiedesk ver weg in Nederland, maar ter plekke vanuit Kaapstad, te midden van al diegenen die vol verwachting uitkijken naar hun Twenty Ten.
Praat hier met de mensen over het WK en het wordt duidelijk dat dit toernooi meer betekent dan een voetbaltoernooi alleen. Tien dagen voor de aftrap zindert het land van hoop, trots en verlangen.

Voetbal is onder de zwarte bevolking in Zuid-Afrika een geliefde sport. Die liefde heeft een voorgeschiedenis. Tijdens het apartheidsregime in Zuid-Afrika was het voor de zwarte bevolking niet toegestaan om zich te verenigen in politieke partijen, jongerenorganisaties of vakbonden. Wat restte was de sport. Met name het voetbal groeide daardoor uit tot een krachtig instrument tegen de apartheid. Waar de blanken van oudsher rugby speelden, werd voetbal een zwarte sport bij uitstek. Voetbalwedstrijden kregen een politieke betekenis. Er werd zelfs in de kleedkamers vergaderd, vertelde Jordaan in het interview met The Sunday Independent. Het voetbal gaf de oppositie de mogelijkheid om zich te verenigen tegen de heersende macht, en in dat licht bezien zou een geslaagd WK opnieuw veel voor Zuid-Afrika kunnen betekenen.

Wat sport voor een land kan doen, bleek in 1995 toen Zuid-Afrika het wereldkampioenschap rugby organiseerde. Rugby was als sport van de blanken het symbool voor het apartheidsregime. Nelson Mandela, die net was gekozen tot eerste president van het nieuwe Zuid-Afrika, begreep als geen ander hoe sport een land kan verbroederen. Mandela maakte een gebaar. Hij stelde alles in het werk om ervoor te zorgen dat de zwarte bevolking massaal achter het rugbyteam ging staan. De Britse journalist John Carlin, correspondent van The Independent schreef een magistrale reconstructie over de vliegende start van de regenboognatie van Nelson Mandela in die eerste jaren. Want wat niemand voor mogelijk had gehouden gebeurde: Zuid-Afrika won de wereldtitel. Voor even waren zwart en blank verenigd.

Vijftien jaar later herinnert Gideon, de stickman van Khayelitsha zich de dag van de rugbyfinale nog als gisteren. “Toen het gebeurde wisten we niet goed wat ons overkwam. Maar het gebeurde en het zou nu zomaar weer kunnen gebeuren.” Gideon woont in Khayelitsha, de grootste township van Kaapstad. Deze dagen reist hij elke dag naar de stad om zijn kleurige wandelstokken aan voetbalsupporters te verkopen. Die beschildert hij in de kleuren van de deelnemende landen. Hij heeft net twee oranje exemplaren verkocht en eentje in het blauw en wit van Argentinië.
Gideon kijkt uit naar het WK in zijn land, evenals veel van zijn landgenoten. Na maandenlang gemopper op de prestaties van het nationale team tijdens de voorbereiding, is het land na de oefenwedstrijd tegen Guatamala, die met 5-0 werd gewonnen, weer voor even verliefd op Bafana Bafana, meldde de Zuid-Afrikaanse teletekst. Zolang het goed gaat tenminste. “Zuid-Afrika heeft 49 miljoen bondscoaches die het allemaal beter weten,” zegt Gideon hoofdschuddend.

Over mensen als Gideon zal het hier de komende vijf weken elke dag gaan. Hoe beleven zij het WK? Wat zijn hun verwachtingen? En strookt die hoop ook met de werkelijkheid van alledag?
Nog tien dagen en dan begint Twenty Ten. Molo, zeggen ze hier om een nieuwkomer te begroeten. Hallo. Vanaf vandaag is deze blog geopend. Molo. Welkom in Township Twenty Ten.